Hastaların ilaç bulamama ve alamama sıkıntısı ciddi boyutlara ulaştı
Birçok hasta son zamanlarda ilaç bulamama sorunu ve alamama sorunu yaşamaya başladı. Türk Nöroloji Derneği bulunamayan epilepsi ilaçları için uyardı.
Örnek vermek gerekirse
İlaç Alamama
Önceden ücretsiz olan sabril (vigabatrin) ilacı artık ücretli olduğu dile getiriliyor. Ücret için 78,54 euro istendiği belirtiliyor.
Sürekli ulusal para biriminin değer kaybetmesi ve son zamanlarda gelen zamlar nedeniyle ilaç alamama sorununa neden olmayı başladı. Sabril ilacı sadece bir örnek. Birçok epilepsi ilacı ve diğer hastalıklar için kullanılan ilaçlarda da benzer durum söz konusu.
İlaç bulamama
Bazı antiepileptik ilaçlar üretilmemeye ya da bulunmamaya başladı. Bu da ilaç sıkıntısına yol açtı. Bu ilaçlardan bazıları:
- Okskarbazepin ilacı üretimi durdu.
- Vigabatrin piyasadan çekildi.
- Karbamazepin ürününün hem jenerik hem orijinal ürünleri bulunmaz oldu.
- Valproik asit/Na valproat hem jenerik hem orijinal ürünleri bulunmaz oldu
İlaç sıkıntısı neyden kaynaklanır?
Dünya genelinde talep artar ve üretici firmanın bunu karşılayacak üretim kapasitesi yoksa ilaç sıkıntısı yaşanabilir.
Ulusal para birimi değer kaybeden bir ülkeyse ilaç ithal eden firmalar, ithal edemez hale gelmesi nedeniyle ilaç sıkıntısıyla karşılaşılabilir.
Devletin karşılamadığı ve vatandaşlarca talep edilen ilaçlar, ekonomik kriz nedeniyle alım gücü zayıflaması ve ulusal para değerinin sürekli değer kaybetmesi nedeniyle vatandaşlar tarafından alınamayacak hale gelinmiş olabilir.
Devlet-şirket arasındaki anlaşma dönemi yaklaştığı için veya zam yapılmasını istediği için ilaç firmaları stokta olsa dahi ilacı piyasaya sürmemesi nedeniyle de yaşanır. Benzer durum devlet-şirket anlaşmazlığında da olur.
İlacın üretildiği ülke ile ilaç talep edilen ülkelerin siyasi ilişkilerindeki sorun nedeniyle de ilaç sıkıntısı yaşanır.
Bu ilaç sıkıntıları sadece bizde mi?
Şu an yaşanan ilaç sıkıntısının bir çoğu sadece bizim ülkemizde durumla alakalı. Önceki yıl yaşanan sıkıntı da ilaç firmalarının talebi karşılayamama durumu da vardı. Özellikle frisium(klobazam) için.
İlaç şirketlerinin daha fazla kazanma hırsı, birçok ülkede ilaç sıkıntısı yol açan bir durum.
Türk Nöroloji Derneği uyarı yaptı
Epilepsi kronik, yaşam boyu sürebilen bir hastalıktır. Nöbetlerin ne zaman ve nerede tekrarlayacağı bilinemediğinden dolayı epilepsili bireylerin engellilik oranları oldukça yüksektir. Kolaylıkla ciddi yaralanmalara maruz kalabilirler, boğulma vb. bazı yaralanmalara bağlı ölebilirler, ani beklenmedik ölüm riski (SUDEP) özellikle iyi tedavi edilemeyen hastalarda artmıştır. Bu ve benzeri sorunları aşabilmek için hastaların etkin tedavi edilmeleri önemlidir. Güzel olan, antiepileptik ilaçların etkinliklerinin iyi olması ve %60-65 oranındaki hastanın nöbetsiz bir yaşam sürmesinin mümkün olabilmesidir. Bu kişilerin düzenli antiepileptik ilaç almaları fevkalade önemlidir. Her antiepileptik İlaç, her epilepsi tipine, her epilepsili bireye uygun değildir. Bir epilepsi türüne etki eden antiepileptik ilaç diğer bir türü artırabilmekte, bir birey bir antiepileptik ilaçla aşırı yan etkiler yaşayabildiği için kullanamayıp bir diğerine çok iyi uyum sağlayabilmektedir. Nöbet kontrolü tam olan bir hastanın ilacının aksaması, gereksizce değiştirilmesi ciddi sonuçlar doğurabilir, status epileptikus ve ölüme neden olabilir. Bundan dolayı her hastanın nöbetlerini durduran antiepileptik ilaç o kişi için vazgeçilmez ve kutsaldır.
Epilepsili hasta kırılgandır. Depresyon, kaygı bozuklukları sık görülür. Hastaların, epilepsi ilaçlarına erişimi bu ve benzeri sebeplerle çok önemlidir. Hiçbir antiepileptik ilaç bir diğerinin yerini tutamaz.
Son zamanlarda ülkemizde bazı antiepileptik ilaçlar üretilmemeye ya da bulunmamaya başladı. İlk olarak okskarbazepin üretimden kalktı. Derken vigabatrin piyasadan çekildi. 2020 başından beri karbamazepin ve valproik asit/Na valproat hem jenerik hem orijinal ürünleri bulunmaz oldu. Bu ilaçlar epilepsi hastalarının en sık, en yaygın olarak kullanıldıkları ilaçlardır. Bazı epilepsi türlerinde ACTH flakon da kullanılır, bu ilaç da bulunmuyor. Uzun yıllardır ruhsatlı olduğu halde etosüksimid de üretilmemektedir ve bu ilaç çocukluk çağı absans epilepsisinin birinci tercih ilacıdır. Klonazepam ampul, valproat ampul acillerde kullanımı olan ve bulunmayan diğer ilaçlardır.
Konu çok acildir. Epilepsi etkin tedavi edilmediğinde ciddi sonuçları olabilir, status epileptikus riski vardır.
Status Epileptikus nedir?
5 dakikadan uzun süren veya üst üste gerçekleşen nöbetlerdir.