Neyzen Tevfik (24 Mart 1879-28 Ocak 1953)

24 Mart 1879’da Bodrum’da doğan Neyzen Tevfik’in asıl adı Tevfik Kolaylı’dır. Babasının memleketi Bafra’nın Kolay nahiyesi olduğu için soyadı kanunuyla “Kolaylı” soyadını almış. Kendine özgü yergileri ve yaşam biçimiyle adını duyuran Neyzen Tevfik, babasının görevli bulunduğu Urla kasabasında, usta bir neyzen olan Berber Kâzım’la tanışmıştır ve ondan ney dersleri almaya başlamıştır. Aynı günlerde de ilk epilepsi nöbetini geçirmiştir.

Bu arada okulu bırakan Neyzen Tevfik’i babası yatılı olarak “İzmir İdadisi”ne yazmıştır. Ancak sar’a nöbetlerinin yeniden başlaması üzerine okulu tamamen bırakmıştır. Ney’e duyduğu derin sevgiyle İzmir Mevlevihanesi’ne girmiştir. Burada birçok kişiyle tanışmış ve Türkçe’nin yanı sıra Arapça ve Farsça dersleri almıştır. Bu kişilerden biri olan Şair Eşref, ona hicvin kapılarını da açmıştır. İlk şiiri , 13 Mart 1898’de “Muktebes” dergisinde yayımlanmıştır.

1919 yılında ilk kitabı Hiç’i yayımlanmıştır.

Osmanlı Dönemi’nde istibdata karşı, Cumhuriyet yıllarında ise devrimlere karşı gelenlere karşı hicvi kullanmıştır. Haksızlığa, yolsuzluğa ve yozlaşmaya karşı şiirler yazmıştır. Pek çok kez tutuklanmıştır.

1926 yılında Atatürk’le tanışan Neyzen Tevfik, 1927 yılında epilepsi nöbetleri ve alkol nedeniyle Toptaşı Tımarhanesi ve Zeynep Kâmil Hastanesi’nde tedavi görmeye başlamıştır.

Son dönemlerinde Bakırköy Akıl Hastanesi’nde kendine ayrılan 21. koğuşta kalmıştır. 1930’larda kısa süreyle kendine bağlanan aylık haricinde düzenli bir geliri olmamıştır ve hayatı boyunca epilepsi nöbetleri ile uğraşmıştır.
Arkadaşlarının ısrarı 1952 yılında ile Şehir Komedi Tiyatrosu’nda jübilesini yapmıştır

Tevfik Kolaylı 28 Ocak 1953’de vefat etmiştir. Cenaze namazı Beşiktaş’ta Sinan Paşa Camii’nde kılınmıştır. Caminin avlusundan taşan kalabalık; ana caddeleri, kahveleri, yolun karşısında ki barbaros bulvarını doldurmuştur. Memurların, profesörlerin, ileri gelenlerin yanı sıra kılıklarına çeki düzen vermeye çalışmış sarhoşlar, sokak serserileri ve bin bir çeşit insan bir arada uğurlamıştır.

Sanat Hayatı

• 1919 yılında, ilk kitabı Hiç’i yayınlamıştır.
• 1923 yılında Ankara’daki kardeşi Şefik Kolaylı’nın yanında 4-5 ay kalmıştır ve Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı ve Mustafa Kemal’i yücelten şiirler yazmıştır.
• 1937’de Güneşe Doğru filminde oynamıştır.
• 9 Mart 1946’da basın yararına düzenlenen bir konserde ney çalmış ve yaptığı taksimlerle izleyicileri büyülemiştir.
• 1949 yılında, dostlarından İhsan Ada, Neyzen Tevfik’in eserlerini, onun gözetimi altında, “Azâb-ı Mukaddes” adı ile kitaplaştırmıştır.
• 1951 yılında “Onu Affettim” adlı bir filmde önemli bir rolde gözüken Tevfik Kolaylı, “Ağlayan Şarkı” adlı bir başka filmde ise, Suzan Yakar’la oynamıştır.

“Güneşe Doğru” filminin konusu: Mütareke yıllarında belleğini yitiren ve kendini o dönemde sanan bir delikanlının geçirdiği ameliyatla 17 yıl sonra iyileşmesini ve kendisini Cumhuriyet’te buluvermesini anlatan film

“Onu Affettim” filminin konusu: Sevdiği erkek tarafından tecavüz edilip kötü yola düşen bir kadının intikam öyküsü