Regl (Adet) Dönemi ve Epilepsi
Halk arasında adet olarak bilinir. Beyinde hipotalamus ve hipofiz bezi ve yumurtalıklar tarafından salgılanan hormonların etkileşimi sonucunda rahim iç duvarının kan ile vücuttan atılmasıdır. Bu kanamayla spermle döllenmeyen yumurtalar bu sayede vücuttan atılır.
Kız çocuklarının ergenliğe geçiş döneminde ilk adet kanaması olur. İlk kanama ortalama 12,5 yaşındaki kızlarda görülür. İlk kanamaların başladığı dönemlerde bu sürelerde düzensizlik olabilir. Adet kanaması 21 veya 35 günde 1 olması normal kabul edilmektedir. Ergenliğe yeni giren kız çocuklarında 45 günü bulabilir. Ortalama 28 günde birdir. Düzenli hale geldiğinde adet döngüsü olarak ifade edilir. Bu döngü adet kanamalarının ve kadınlarda yumurtlamanın durduğu menopoza girene kadar devam eder. Menopoz, ortalama 51 yaşında başlar ve artık kadının hamile kalamayacağı anlamına gelir.
Adet döngüsü
Adetin olduğu ilk gün döngünün başlangıcı olarak görülür. Bu döngüdeki süreler her kişi için farklı olabileceği unutulmamalıdır.
Kadının yumurta hücreleri, yumurtalıklarının içerisinde bulunur. Her ay olgunlaşmış bir yumurta hücresi yumurtalıktan dışarı atılır. Buna ovulasyon (yumurtlama) denir. Yumurta kanallarından biri yumurta hücresini rahme taşır. Rahmin mukozası gittikçe kalınlaşır. Adet kanamasının gerçekleşmesiyle döllenmeyen yumurta, mukoza ve kan rahimden vajinaya akar ve vücuttan atılır. Ardından mukoza tekrar kalınlaşmaya başlar. Böylelikle yeni bir adet döngüsü başlar.
Adet kanaması başladıktan 14 gün sonra folikül uyarıcı hormon (Follicle Stimulating Hormone -FSH) ve östrojen hormonu en üst seviyelere çıkar. Beyinde salgılanan diğer bir hormon olan Luteinizan (LH) hormonu ani bir şekilde artar, bu ani artış yumurtlamayı sağlayan ana etkendir.
Fertil dönem, hamilelik için uygun olunduğu dönemdir.
Adet dönemi epilepsiyi etkiler mi?
Evet,etkiler. Bazı kadınlar adet (regl) dönemin öncesinde ve sırasında nöbetlerinin arttığını veya sadece bu süre zarfında nöbet geçirdiğini belirtmiştir. Bu katamenial epilepsi olarak adlandırılır. İlaçlar buna göre düzenlenerek nöbetlerin azaltılması sağlanabilmektedir. Bu düzenleme sadece düzenli döngüsü olanlar içindir.
Antiepileptik ilaçlar ve epilepsi adet dönemini etkiler mi?
Hormonların epilepsiye, epilepsinin ve antiepileptiklerin hormonlara etkisi arasında karmaşık bir ilişki mevcuttur. Antiepileptik ilaçların ve epilepsinin hormonal düzeni etkilemesiyle adet döneminde düzensizlik görülebilir.
Antiepileptiklerin hormon dengesine etki edenleri ile beyinde hormon üretimiyle ilgili kısımlarında nöbetleri başlayan epilepsilerde bilinen etkilerine örnek olarak polikistik over sendromu verilebilir. Genel popülasyondaki üreme çağındaki kadınların yaklaşık %4-7’sinde, ancak epilepsili kadınların %10-25’inde görülür. Epilepsili kadınlar arasında özellikle sol temporal lobta nöbetleri başlayan kadınlarda daha yüksektir.
Belirtmekte fayda olacağını düşündük. Polikistik over sendromu ciddiye alınmadığı takdirde kısırlığa yol açabilir.
Adet döneminde nöbetlerini azaltmak için ne yapılablir?
- Premenstrual dönemde ödem oluşumu engellenmeye çalışılabilir. Yapılabileceklerle vücutta daha az su tutulması sağlanabilir.
- Adet öncesi, sırasında, sonrasında lorezepam gibi ilaçlar kullanılabilir. Bu sadece düzenli adeti olanlar için kullanılabilir.
- Epilepsi nöbetlerinin tetikleyicileri unsuru tespit edip adet döneminde uzak durulabilir. Tetikleyicilerden bazıları sürekli yapılması gereken bir şeyse bu dönemlerde daha az yapılabilir.
- Katamenial epilepsili kadınlar için progesteron tedavisi veya doğum kontrol hapı kullanılabilir.
Amenore: Adet kanamasının hiç olmaması veya başladıktan sonra herhangi bir nedenle kesilmesi durumudur ve en yaygın nedeni hamileliktir.
Dismenore: Ciddi ağrı ve krampların yaşandığı adet
Fertil Dönem: Hamilelik için uygun olunan dönem
Premenstrual dönem: Adet döngüsünün 14-15 günleri başlayan adet döngüsünün bitmesine 2-3 gün kala devam eden fiziksel ve ruhsal değişimlerin olduğu dönemdir. Adet öncesi kişideki fiziksel ve ruhsal değişimler olarak da ifade edilir.
Premenstrual sendromu (PMS): Premenstrual dönemin en az 3 adet döneminde tekrarlanması ve devam etmesini belirten sendromdur.
Kaynakça
- https://www.epilepsy.com/learn/triggers-seizures/menstruation
- https://www.epilepsyresearch.org.uk/about-epilepsy/seizure-triggers-in-epilepsy/seizures-triggered-by-the-menstrual-cycle/
- https://www.epilepsy.com/living-epilepsy/women/young-women/menstruation
- https://www.epilepsy.com/living-epilepsy/women/all-women/hormones-and-epilepsy
- https://www.epilepsy.com/learn/professionals/refractory-seizures/potentially-remediable-causes/catamenial-epilepsy
- https://www.epilepsysociety.org.uk/hormones-puberty-and-menstruation#.XUrCdOgzZPZ